Henryk Stefan Jaworowski, ur. 9 lutego 1931 r. w Radzyminie, zm. 14 listopada 2009 r. w Łodzi, był wyjątkową postacią w dziedzinie architektury oraz konserwacji zabytków. Jako architekt, posiadał niezwykły talent do tworzenia harmonijnych i funkcjonalnych przestrzeni, które uwzględniały zarówno potrzeby mieszkańców, jak i kontekst historyczny. Jego bogata kariera obejmowała również działalność w urbanistyce, co znacząco wpłynęło na rozwój wielu miejscowości.
Jaworowski był również uznawanym nauczycielem akademickim, co potwierdza jego status profesora nadzwyczajnego Politechniki Łódzkiej. W tej roli inspirował i kształcił wiele pokoleń architektów, przekazując im swoją wiedzę oraz pasję do tego zawodu.
Życiorys
W latach 1953–1957 Henryk Jaworowski odbył studia na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, gdzie zdobył fundamenty swojej przyszłej kariery. Kolejnych 15 lat, od 1953 do 1968 roku, spędził w Pracowniach Konserwacji Zabytków w Łodzi, gdzie od 1961 roku pełnił funkcję kierownika, co podkreślało jego umiejętności w zakresie konserwatorskim.
W 1968 roku ukończył podyplomowy kurs na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, który umożliwił mu dalszy rozwój w dziedzinie konserwatorstwa. Po tych studiach, jego kariera nabrała tempa; od 1969 do 1971 roku pracował w Miejskiej Pracowni Urbanistycznej w Łodzi, a następnie do 1977 roku w Miejskim Biurze Projektów. Jego działalność w akademickim świecie zaczęła się od 1977 roku, kiedy rozpoczął wykłady w Instytucie Architektury i Urbanistyki Politechniki Łódzkiej.
W 1979 roku Jaworowski obronił doktorat na Politechnice Wrocławskiej, co otworzyło mu drzwi do dalszej kariery akademickiej. W 1981 roku uzyskał tytuł docenta, a w następnym roku został zastępcą dyrektora Instytutu Architektury i Urbanistyki na swojej uczelni. W okresie 1983–1989 zaangażował się w działalność Pracowni Projektowej Architektury i Urbanistyki „ARX” S.C., a po roku 1989 wrócił na stanowisko dyrektora Instytutu Architektury i Urbanistyki PŁ, gdzie pozostał aż do 2001 roku, kiedy to został prodziekanem Wydziału Budownictwa i Architektury tej uczelni.
Jaworowski był cenionym członkiem wielu organizacji naukowych. Był m.in. Honorowym Członkiem Wieluńskiego Towarzystwa Naukowego, Honorowym Obywatelem Łęczycy, a także aktywnym uczestnikiem Polskiego Komitetu Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków i Miejsc Historycznych. Pracował w Sekcji Historii Architektury i Urbanistyki Komitetu Architektury i Urbanistyki PAN oraz w łódzkim oddziale SARP, którego był sekretarzem w latach 1971–1974. Dodatkowo, należał do Łódzkiej Okręgowej Izby Architektów Rzeczypospolitej Polskiej oraz TUP.
Henryk Jaworowski zmarł, a jego ostatnie miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu rzymskokatolickim na Zarzewie w Łodzi, gdzie został pochowany 24 listopada 2009 roku. Jego wkład w architekturę oraz konserwatorstwo pozostaje niezatarte w historii.
Realizacje
Henryk Jaworowski to postać, która pozostawiła znaczący ślad w polskiej architekturze. Jest autorem aż 134 zrealizowanych projektów architektonicznych, a jego dorobek obejmuje również wiele artykułów naukowych, które przyczyniły się do rozwoju tej dziedziny. Poniżej przedstawiamy niektóre z jego najważniejszych prac:
- studium urbanistyczne miasta Łęczyca,
- projekty rewaloryzacji Starego Miasta w Wieluniu,
- rewaloryzacja zabytkowego zespołu poklasztornego pp. bernardynek (Muzeum Ziemi Wieluńskiej),
- odbudowa Bramy Krakowskiej w Wieluniu,
- odbudowa renesansowego pałacu Męcińskich w Działoszynie,
- odbudowa dworku w Świątkowicach,
- odbudowa tzw. Domu Nowego i wieży w zamku w Łęczycy,
- rekonstrukcja zamku w Łęczycy (współautor: Wanda Puget),
- restauracja i konserwacja ruin w Radzyniu Chełmińskim,
- adaptacja i odbudowa klasztorów: Bernardynek i Augustianów w Wieluniu,
- odbudowa i renowacja wnętrza Bazyliki archikatedralnej św. Stanisława Kostki w Łodzi,
- Centralne Muzeum Włókiennictwa – skrzydło B (realizacja) oraz skrzydło D (projekt koncepcyjny) w latach 2000–2001 (współautor: Bartosz Walczak),
- adaptacja na potrzeby Politechniki Łódzkiej fabryki Schweikerta na ul. Wólczańskiej 215 w Łodzi,
- adaptacja zespołu pobenedyktyńskiego w Mogilnie na Centrum Spotkań Europejskich,
- przebudowa ratusza w Łęczycy.
Prace Jaworowskiego nie tylko wpływają na estetykę przestrzeni miejskiej, ale także odgrywają rolę w zachowaniu bogatego dziedzictwa kulturowego Polski.
Odznaczenia
Henryk Jaworowski, osobistość o bogatym dorobku, został uhonorowany wieloma prestiżowymi odznaczeniami. Wśród nich wymienić można:
- Honorowa Odznaka Miasta Łodzi,
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
- Srebrny Krzyż Zasługi (1973),
- Odznaka „Za opiekę nad zabytkami”.
Nagrody
Henryk Jaworowski jest uznawanym specjalistą w dziedzinie konserwacji zabytków, a jego wkład w rozwój tego obszaru został doceniony licznymi nagrodami. Poniżej przedstawiamy niektóre z wyróżnień, które otrzymał w swojej karierze:
- laureat Wyróżnienia Zarządu Pracowni Konserwacji Zabytków za projekt rewaloryzacji staromiejskiego ośrodka w Wieluniu w 1968 roku,
- „Mister Łodzi” za Plombę przy ul. Piotrkowskiej w 1977 roku,
- Nagroda Honorowa Towarzystwa Przyjaciół Wielunia,
- indywidualna nagroda Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego za osiągnięcia w dziedzinie badań naukowych,
- nagroda Ministra Kultury i Sztuki za prace naukowe z zakresu ochrony zabytków,
- nagroda Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa za osiągnięcia w dziedzinie budownictwa mieszkaniowego,
- Honorowa Nagroda Łódzkiego Oddziału SARP za całokształt pracy twórczej.
Przypisy
- prof. dr hab. inż. arch. Henryk Stefan Jaworowski [online], Izba Architektów RP [dostęp 19.09.2022 r.]
- Bartosz MarekB.M. Walczak, Curriculum Vitae [online], 2015 r.
- TadeuszT. Olejnik, Dr inż. arch., prof. nadzw. Politechniki Łódzkiej – Henryk Stefan Jaworowski (1931–2009), „Rocznik Wieluński”, 9, 2009 r.
Pozostali ludzie w kategorii "Inne":
Janusz Żmijewski | Aleksandra Gabrysiak | Mieczysław Połukard | Bogusław Leszczyński (biskup łucki) | Szoszana KossowerOceń: Henryk Jaworowski