Nuta Berliner to postać, która zapisała się w historii łódzkiej społeczności żydowskiej. Urodził się 2 marca 1899 roku w Radzyminie, co stanowiło punkt wyjścia jego fascynacyjnej drogi życiowej, która jednak zakończyła się tragicznie w 1945 roku.
Był on nie tylko nauczycielem, ale także rabinem, co podkreśla jego głębokie zaangażowanie w życie religijne i edukacyjne swojego otoczenia. Dodatkowo, jako wydawca książek żydowskich, Nuta Berliner przyczynił się do popularizacji literatury, która była istotna dla tożsamości kulturalnej Żydów w Polsce.
Jego działalność w Łodzi, mieście o bogatej historii i tradycji, pozostawiła trwały ślad w pamięci lokalnej społeczności, a jego dziedzictwo do dziś jest szczególnie cenione.
Biogram
Urodził się w rodzinie rabinackiej. W 1924 roku miał odwagę założyć wydawnictwo o nazwie „Jeszurun”, którego celem było wydawanie książek dla religijnej młodzieży żydowskiej. W tych publikacjach podejmowano bieżące problemy, zawsze w kontekście nauk zawartych w Torze.
Planował stworzenie seminarium dla ortodoksyjnych nauczycieli żydowskich, jednak jego inicjatywa nie została zrealizowana. Spotkała się z oporem ze strony wspólnoty żydowskiej, która postrzegała ten projekt jako sprzeczny z zasadami Halachy.
W 1929 roku, z rekomendacji rabina Aleksandra Friedmana, objął stanowisko dyrektora pierwszej szkoły dla kobiet. Jego praca przyczyniła się do zainicjowania całej sieci szkół, które rocznie kształciły ponad 100 000 kobiet.
Przyczynił się także do wydania podręczników dla nauczycieli oraz wygłaszał wykłady dotyczące kształcenia w Seminarium Nauczycielskim w Krakowie.
W 1930 roku przejął dyrekcję szkoły „Bejt Jakow” w Łodzi. Całkowicie poświęcił się edukacji kobiet i promocji ruchu „Bejt Jakow” na terenie Polski.
W 1937 roku, mieszkał przy ul. Stefana Żeromskiego 25. W późniejszym czasie, w getcie łódzkim, zamieszkiwał przy ul. Wróbla 5. Zimą 1940 roku, kiedy Niemcy zamknęli wszystkie szkoły działające w getcie, zdołał stworzyć specjalny program nauczania w tzw. „ośrodkach pracy”, który funkcjonował bez wiedzy i zgody niemieckich władz.
Jak podaje Centrum Szymona Wiesenthala, podczas likwidacji getta łódzkiego w 1944 roku, został deportowany do Auschwitz-Birkenau, a następnie do innych obozów pracy. Na kilka tygodni przed wyzwoleniem, niestety, zachorował i zmarł.
Przypisy
- Centrum Simona Wiesenthala, Los Angeles [tu rok urodzenia: 1898] cyt. za Kempa Andrzej, Szukalak Marek Żydzi dawnej Łodzi. Słownik biograficzny Żydów łódzkich oraz z Łodzią związanych. Tom III od A do Z, Łódź 2003 r.
- Po napaści 1 września 1939. Niemiec hitlerowskich na Polskę, zaczynającej II wojnę światową i zajęciu Łodzi 8 września 1939, hitlerowcy w najbiedniejszej dzielnicy Łodzi – Bałuty dla ponad 200 000 Żydów z Łodzi i wielu innych miast Polski i Europy zorganizowali 8 lutego 1940 i szczelnie odizolowali od miasta 30 kwietnia 1940 getto, które było ogromnym obozem przymusowej pracy ale i eksterminacji. Informacje: Julian Baranowski Łódzkie getto 1940-1944 Vademecum, Archiwum Państwowe w Łodzi, Studio Bilbo Łódź 1999 r.
- Księga adresowa miasta Łodzi i Województwa Łódzkiego (…). Rocznik 1937-1939, Zarząd Miejski w Łodzi, Łódź 1937 r.
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Julian Ochorowicz | Jan Felicki | Bernard Kielak | Eugeniusz Rybka | Juliusz Frydrychewicz | Antoni Bombik | Jan Niecisław Baudouin de CourtenayOceń: Nuta Berliner